Linkedin Twitter Instagram Youtube Facebook
Linkedin Twitter Instagram Youtube Facebook

Inclusief leiderschap

Leiders en inclusie

De rol van de leider is op veel plekken veranderd. Mensen praten terug, zijn hoger opgeleid, hebben toegang tot allerlei informatiebronnen. Daarom gaat er veel aandacht en energie uit naar het vraagstuk van de gemeenschappelijke visie en missie. Vaak in een poging om met heldere regels en een eenduidig verhaal het ‘obstakel van verschil’ weg te werken. Zie de eerder genoemde contrasterende denkroute. Leiders kunnen niet meer vanuit hun directiekamers overzicht hebben over alles en het voortdurend beter weten. Daarvoor zijn de vraagstukken te complex en is de wereld te veranderlijk. De leider kan zijn of haar werkelijkheid niet langer zomaar zonder geweld aan iemand opleggen. Zeker niet wanneer niemand de leider nog een almachtige goddelijke wijsheid toedicht. En dat is toch voor de meeste bestuurders, directeuren, afdelingshoofden, docenten en teamleiders nog even wennen. Cultuurvorming gaat niet (meer) over het namaken van uniformiteit, maar over het goed organiseren van diversiteit. Een belangrijke taak van leiders is het organiseren en faciliteren van zinvolle ontmoetingen in de grenszones.

PODCAST BNR’S BIG FIVE LEIDERSCHAP | ANTROPOLOOG JITSKE KRAMER

wat is Inclusief leiderschap?

Iedereen heeft toegang tot meerdere werkelijkheden, denkt na, vindt ergens iets van. Het is daarom belangrijk dat iedereen, en zeker leiders, ziet dat we meerdere manieren nodig hebben om met onze diversiteit om te gaan. Natuurlijk moeten we wat basisdingen met elkaar afspreken om te kunnen samenwerken en -leven. Basisstructuren waarbinnen we kunnen bewegen, jammen zoals ik dat noem. Dat vraagt leiderschap, maar niet een leider die alles hoeft te weten en inhoudelijke sturing geeft. Het vraagt inclusief leiderschap, moedig leiderschap. Leiders die durven sturen op overeenkomsten en op verschillen. Die in de spanning van conflicten stappen en niet aan de rand blijven toekijken hoe mensen zich door de ellende heen worstelen. Leiders die geen oplossingen hoeven te bieden, maar wel morele moed tonen door gesprekken aan te gaan en iedereen te horen.

Eigenschappen van een inclusief leider

Inclusief leiderschap vraagt onafhankelijkheid, daadkracht en bereidheid om te volgen als dat nodig is. Jezelf laten zien én jezelf wegcijferen. Hieronder vind je tien belangrijke aandachtspunten voor inclusief leiderschap, zonder de intentie uitputtend te zijn. Je kunt er vast meer bedenken. En dit zijn er al best veel en is een vrij idealistisch streven. Wij houden daar wel van en gaan hier tijdens onze training Jam Cultures graag met je mee aan de slag. Een training gericht op jouw persoonlijke vaardigheden en attitude met betrekking tot diversiteit en inclusie en hoe je dit in teams en organisaties kunt toepassen.

In 10 stappen naar inclusief leiderschap

Hoe word je als manager, leidinggevende of coach een inclusief leider? Het begint met deze 10 stappen:

Een inclusief leider is in staat een visie over te brengen. Met daadkracht. Prikkelend, groots, passend. Ze geven mensen af en toe een zetje om uit hun comfortzone te stappen.
Luisteren naar anderen, ongeacht machtsposities en afkomst van mensen. Uitnodigend voor alle betrokkenen.
De leider vertelt het verhaal van de organisatie aan de buitenwereld. Het is een verhaal dat duidelijk maakt hoe de verschillen gecombineerd worden tot een verenigbaar verhaal.
Inclusief leiderschap betekent de structuren van overleg en besluitvorming zo regelen, dat niet alleen de juiste mensen, maar zeker ook de juiste perspectieven vertegenwoordigd zijn aan tafel, zodat de beste besluiten voor dat moment genomen kunnen worden. Dat kán de mening van de leider zijn, maar dat hoeft niet. Leiders kunnen en hoeven niet overal een antwoord op te hebben. Voor de complexe vraagstukken missen ze vaak de expertise die anderen wel hebben. En soms is het juist heel gewenst dat de leider knopen doorhakt. Omdat mensen daarom vragen. Hoe de besluitvorming is geregeld, is een belangrijk aandachtspunt om tot inclusie te komen.

Hiermee bedoelen we niet dreigen, drukken en duwen, maar regels en procedures wegnemen als die inclusie in de weg staan.

De context creëren waarin spanningen zich kunnen oplossen. Ruimte creëren voor verschil, dialoog en debat. Tegenstellingen en conflicten horen erbij en zijn de normaalste zaak van de wereld. Die hoef je als leider niet zelf op te lossen: je kunt en hoeft immers niet alle antwoorden te hebben. Wel zorg je voor safe space door in procedures, tijd, kaders en gedragsregels ruimte te maken en vrij te houden, zodat belangrijke gesprekken gevoerd kunnen worden en wezenlijke ontmoetingen plaats kunnen vinden. Met ruimte voor verschillen en overeenkomsten. Voor mooi en lelijk. Voor minderheidsgroepen en -meningen creëer je extra bewust ruimte, omdat dit meestal niet vanzelf gebeurt. Als er iemand wordt buitengesloten, gekleineerd of gediscrimineerd, moet een leider hiertegen optreden. Durf de normen van een groep te bewaken en aan een groep duidelijk te maken wat wel en niet acceptabel is.
Dit is de veilige ruimte in het kwadraat. Wanneer de bom barst, er conflicten ontstaan, mensen het even niet meer weten, dan is de leider er om deze spanning mede te dragen. Holding space gaat over ruimte geven aan wat er speelt, ook en juist als dit spannend is. Het betekent stilstaan bij wat er is, hoe pijnlijk of verdrietig ook, zodat de volgende stap en de oplossing zich aan kunnen dienen. Dus niet focussen op het vinden van een oplossing, maar zichtbaar maken waar we zijn. Openstellen en exploreren. Alle invalshoeken, emoties en machtsissues op tafel leggen, zodat we er vanuit vertrouwen met elkaar naar kunnen kijken. Inclusieve leiders kunnen in deze spanning van het niet-weten blijven staan.
Inclusief leiderschap is geen foefje, geen truc, geen methode. Het nodigt mensen immers uit er met hun hele hebben en houden in te stappen. Om met ziel en zaligheid samen te werken aan de doelen van een organisatie, een samenleving. Met ieders mooie en lelijke kanten. Dit vraagt dat ook de leiders zich laten zien. We noemen dat vaak ‘onze kwetsbaarheid tonen’, maar dat is wat mij betreft gezegd vanuit een frame waarbinnen leiders groot, sterk en alwetend moeten zijn. Ik zeg liever dat leiders alleen maar hun menselijkheid hoeven te laten spreken, inclusief hun twijfels. Eigen geluid brengen, en opzij stappen om anderen te horen. Inclusieve leiders nemen stelling en kunnen tegelijkertijd onafhankelijk zijn door naar alles en iedereen te luisteren. Ze stellen vragen en zijn bereid om hun mening bij te stellen. Vrijmoedig spreken. Jammen.

We zijn gewend om te denken in relatief afgebakende eenheden als ons team, deze organisatie, ons land. Deze grenzen zijn echter nooit absoluut en slechts bedenksels om het leven een beetje behapbaar te maken. Grotere diversiteit vraagt dat we vaker worden uitgenodigd en uitgedaagd om elkaar op de grens te ontmoeten. Op de plek waar verschillende belangen samenkomen, verschillende leefwijzen met elkaar botsen, co-creatie kan ontstaan. Een inclusief leider heeft het vermogen om de grenzen tussen netwerken op te rekken en te overbruggen. Om groepsdenken tegen te gaan. Om mensen met verschillende expertises bij elkaar te brengen, uitwisseling te stimuleren en te faciliteren op de grens van de verschillen. Bij iedereen en in elke situatie dezelfde regels hanteren, werkt niet meer. Als inclusief leider stap je in deze spanning van de verschillen en blijf je niet afzijdig staan kijken hoe anderen zich redden tijdens sociale en culturele clashes. Dit betekent breken met de impuls om opzij te stappen en neutraal, afstandelijk of zelfs onverschillig te kijken naar de misstanden en spanningen in je tribe. Een leider van een jamsessie jamt zelf mee en houdt overzicht. Betrokken en onafhankelijk. Dat vraagt lef.

Inclusieve leiders handelen vanuit het niet-weten. Bereiden de groep telkens voor op wat er gaat komen. Confronteren anderen en zichzelf regelmatig met nieuwe inzichten en veranderende routines. Deze boodschap wordt niet altijd met gejuich ontvangen. Handelen op de grens van verschillen kan een emotioneel eenzame positie zijn. Waarin je jouw gevoelens laat zien, meeneemt in je handelen, maar niet de overhand laat krijgen. Je kunt erin en eruit stappen en alle kanten invoelen. Een intensieve combinatie van neutraliteit en compassie met alle mogelijke perspectieven.

meer weten over inclusief leiderschap?

Verder lezen over inclusie & diversiteit? Bekijk dan ook:


En bekijk ook onze diversiteitstraining voor organisaties.

Human Dimensions B.V. | The Green Surfer | Algemene voorwaarden | Privacy verklaring | Disclaimer

Schrijf je in voor de wachtlijst

Lijkt de training vol? Wij maken gebruik van een wachtlijst. Het komt regelmatig voor dat er toch nog een plek vrijkomt op de training.
 
 
Je komt op de wachtlijst door je aan te melden voor de training op een datum waar nog plek is, zo ben je in ieder geval verzekerd van een plekje op de door jou uitgezochte training.
Als je dan op het inschrijfformulier aangeeft voor welke data je op de wachtlijst wilt komen, zullen wij je benaderen zodra er een plekje vrijkomt. 
 
 
Op deze manier hebben we al je gegevens al en kunnen we je makkelijk een plek op een eerdere training toewijzen.